Ryszard Dominik Dembiński

Tagi: , , , , , , , , , , , , , , 

Od dziecka miałem kontakt z muzyką, ponieważ w domu rodzinnym wszyscy śpiewali i muzykowali. Od 5 roku życia uczyłem się grać na pianinie. W 14 roku życia zacząłem naukę gry na flecie prostym i gitarze a także na puzonie w orkiestrze przyklasztornej u o. Filipinów na Świętej Górze. Od dziecka trochę rzeźbiłem, pomagałem ojcu w naprawie dawnych mebli, próbowałem też zrobić instrument muzyczny (to było skrzyżowanie rozwalonego pudła rezonansowego skrzypiec z szyjką zniszczonej gitaro-lutni) Instrument oczywiście nie grał ale dość ciekawie wyglądał (mam go do dziś).

Tak naprawdę moja przygoda z instrumentami wiąże się z zespołami muzyki dawnej, które prowadzę. Sam początek jest dość ciekawy…
W 1991 r. założyłem zespół muzyki dawnej „Rocal Fuza” , zaczęliśmy grać oczywiście na NRD-owskich używanych fletach. Było to straszne ale zawsze jakiś początek. Po dwóch latach dzałalności poproszono nas o oprawę Międzynarodowych Targów Turystycznych w Stadthalle w Görlitz. Dzieciaki oczywiście pobrały ze stoisk, na pamiątkę, różne foldery. Po dwóch dniach przyszła do mnie Kasia, żeby pokazać mi jaki dziwny instrument jest na jednym ze zdjęć . Tym instrumentem okazała się lira korbowa…. byłem w szoku… tego nam było potrzeba! Niewiele myśląc napisałem do tego Biura Podróży ze Szwarcwaldu, prosząc aby przekazano (załączony) mój list do pana, który trzyma lirę korbową.

Jak nie trudno się domyślić, prosiłem owego budowniczego dawnych instrumentów o kontakt ponieważ interesuje mnie lira korbowa. Po sześciu dniach otrzymałem list od Tibora Ehlrsa (owego lutnika) który zapraszał mnie do siebie, żebym mógł obejrzeć instrumenty a poza tym bardzo był zainteresowany tym, że prowadzę młodzieżowy zespół muzyki dawnej. Oczywiście czym prędzej wybrałem się „maluchem” do Szwarcwaldu. Wszedłszy do domu Tibora oniemiałem z zachwytu! Prawie wszystko co znajdowało się w domu grało… Po obiedzie usiedliśmy w pokoju dziennym – muzeum (samych viol da gamba wisiało na ścianach ok. 20-tu).

Lirę korbową, jak się okazało, dla mnie miał już gotową choć mieliśmy dopiero o niej rozmawiać. Właściwie po stosunkowo krótkiej rozmowie zabrał mnie do pracowni i zacząłem pomagać mu w budowie zaczętego instrumentu. Zostałem zarażony!!! Od tego czasu nie wyobrażałem sobie mojej egzystencji bez budowania dawnych instrumentów. Wiele lat jeździłem do Tibora aby się uczyć. Płytę którą nagrał mój zespół „Rocal fuza” – „…poszukiwanie brzmienia średniowiecza…” dedykowaliśmy Tiborowi Ehlersowi naszemu wielkiemu mecenasowi i przyjacielowi. Ponieważ w tamtych czasach w Polsce oprócz NRD-owskich fletów ciężko było zdobyć dawne instrumenty zacząłem przywozić od Tibora wspólnie zbudowane instrumenty (Scheitholt, fidele kolanowe, harfy, Gemshorny..) . Po kilku latach, dzięki pomocy Tibora zacząłem sam budować kopie dawnych instrumentów. Założyłem kolejne zespoły: „Tiboryus”, Ugly racket quartet”, „Rustica puellae” „Dominiques consort” i najnowszy „Od Nova” (który gra już głównie na moich instrumntach). Obecnie buduję violę da gamba i wiolonczelę barokową dla duetu „Oak Brothers” (moich synów, którzy studiują a tych instrumentach na Akademii Muzycznej we Wrocłwiu).

Prowadziłem seminaria na temat dawnych instrumentów i wystawiałem moje prace m. in. na Akademii Muzycznej we Wrocławiu, w PSzM II st.w Głubczycach, na zamku w Łęczycy, w Muzeum Ziemi Kaliskiej w Kaliszu, w Krakowie, P.Sz.M w Sopocie, P.Sz.M. w Zgorzelcu, w P.Sz.M. W Legnicy podczas festiwali: Zabrzańskie Dni Muzyki Dawnej, Maj z Muzyką Dawną we Wrocławiu oraz „Wielki Renesans” w Akademii Muzycznej w Niżnym Nowgorodzie w Rosji. Od 1993 roku organizuje Międzynarodowe Spotkania z Muzyką Dawną w Świeradowie-Zdroju, gdzie można zobaczyć i posłuchać moich instrumentów, które grają obecnie w wielu polskich zespołów.

Buduję instrumenty: dawne harfy, liry korbowe, fidele da braccio i kolanowe, cymbały, tubmaryny, viole da gamba, Scheitholty, citole, gitterny, cister, mandory, rebeki, psałteria.

zdjęcia:
Piotr i Dorota Piszczatowscy
oraz  archiwum Dominika Dembińskiego

 

KONTAKT
Dominik Dembiński
www.facebook.com/pages/Rocal-Fuza
tel: 504 962 727

 

Andrzej Staśkiewicz

Tagi: , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Urodził się 4 kwietnia 1954 roku w Kadzidle na Kurpiach. Od 2000 roku zajmuje się rzeźbą w drewnie oraz budową ludowych instrumentów muzycznych, grywa w kapeli kurpiowskiej, prowadzi warsztaty dla młodzieży, występuje na scenach, prezentując wykonane własnoręcznie instrumenty. Ściśle związany ze środowiskiem muzyki tradycyjnej, bierze udział w różnych imprezach i warsztatach organizowanych m.in. przez Fundację Wszystkie Mazurki Świata, Dom Tańca, Stowarzyszenie Trójwiejska. Co roku bywa na Targowisku Instrumentów w Warszawie oraz w Kazimierzu Dolnym.

Pierwsze ludowe skrzypce – dłubanki zbudował w 2004 roku, potem jeszcze wiele innych, które trafiły m.in. do zbiorów Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, a także do prywatnych kolekcjonerów. Z czasem kolekcja powiększyła się o rekonstrukcje historycznych instrumentów, takich jak rebek, fidel płocka, surdynka (skrzypce kieszonkowe), suka biłgorajska, moraharpa (skrzypce klawiszowe). Osobny rozdział to budowa liry korbowej, z którą wiąże się przypadkowe odkrycie wizerunku instrumentu w miejscowym kościele i odnalezienie innych śladów obecności liry w regionie. Andrzej Staśkiewicz pojawił się w niewielkim środowisku lirników jako jedyny z Kurpi. Bierze udział w warsztatach lirniczych w Koźlikach na Podlasiu, był na Taborze Lirniczym w Narolu oraz w Haczowie na Podkarpackim Spotkaniu Lirników z okazji Roku Oskara Kolberga, a także na wielu innych imprezach w całym kraju (festyny, jarmarki, targi turystyczne, cepeliada i inne). Dotychczas zbudował kilka takich lir korbowych.

Jako ludowy muzykant samouk grywa na zbudowanych przez siebie instrumentach. Widzi potrzebę rekonstrukcji zapomnianych instrumentów pasterskich, dawniej powszechnie używanych, jak np. ligawy, fujarki, trąby zwijane z kory wierzby, gwizdki, różne narzędzia dźwiękowe, np. kołatki, grzechotki, diabelskie skrzypce i inne. Wśród najbardziej potrzebnych znajduje się basetla kurpiowska – maryna. Kiedyś bardzo popularna na wiejskich weselach, a wyparta przez harmonię pedałową królującą obecnie w muzyce kurpiowskiej. Podobnie jak na Mazowszu południowym, basy grały do tańca, podkreślając rytm oberka i polki. Taką basetlę udało się zrekonstruować w roku 2011 podczas I edycji warsztatów tradycji Kurpiogranie (których Staśkiewicz był pomysłodawcą). Dzięki temu odtworzono dawny sposób gry kurpiowskiej muzyki. Basetla jest obecna na każdym kolejnym Kurpiograniu i jest nadzieja, że zagra w lokalnych kapelach kurpiowskich – po dziesięcioleciach przerwy. Efekty tej warsztatowej pracy można ocenić na potańcówkach, gdzie w kapeli grają obokskrzypiec i bębenka również basy. Na Kurpiach basy były używane w rejonie Czarni w okresie międzywojennym i tuż po wojnie (XX wiek), a także w Kadzidle w latach powojennych oraz w okolicy Nowogrodu k. Łomży, gdzie istniała kapela kurpiowska z muzykantem Bolesławem Olbrysiem, znanym równieżz tego, że budował instrumenty muzyczne, w tym basy. Andrzej Staśkiewicz jest obecnie jedynym na Kurpiach ludowym lutnikiem – następcą Bolesława Olbrysia z Dębnik k. Nowogrodu.

Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. W 2009 roku przyznano mu odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz „Nagrodę Starosty Ostrołęckiego” za całokształt pracy twórczej.

Tekst: Andrzej Staśkiewicz

Zdjęcia z archiwum Andrzeja Staśkiewicza

 

Kontakt

Andrzej Staśkiewicz
Kadzidło

tel. (29) 761-83-85
e-mail: ast11@wp.pl

Matthew Farley

Tagi: , , , ,

 Jestem muzykiem-amatorem, twórcą instrumentów. Lutnictwem zajmuję się od ukończenia nauki w 2011 roku. Co zabawne, najlepiej gram muzykę, której nie gra się na robionych przeze mnie instrumentach – trudno byłoby grać oryginalnego amerykańskiego bluesa z lat 20′ i 30′ na instrumentach średniowiecznych czy barokowych!

Przygodę z lutnictwem zacząłem zupełnie przypadkowo. Kiedyś pracowałem jako nauczyciel języka angielskiego. Jednym z miejsc, gdzie uczyłem, była niewielka szkoła wyższa pod Rzymem, w Zagarolo.  A jednym z moich studentów okazał się być szlifujący swój angielski lutnik. Zaczęliśmy rozmawiać, potem pojechaliśmy z żoną obejrzeć jego warsztat i wkrótce dotarło do mnie, że chciałbym spróbować tego zajęcia. Niedługo potem Marco [Salerno] przyjął mnie do terminu. Nauczył mnie, jak robić średniowieczne skrzypki, viole da gamba, lutnie, skrzypce oraz… pizzę!

Teraz skupiam się na rozwoju mojej tożsamości i indywidualnego stylu lutniczego. Na początku tej drogi chodziło raczej o wykształcenie kompetencji, czyli robienie instrumentów, które działają. Po osiągnięciu tego poziomu, zaczął się etap szlifowania umiejętności. Obecnie poszukuję sposobów na osiągnięcie coraz lepszego brzmienia, większej estetyki, lepszego ogólnego wrażenia – czyli generalnie coraz lepszego dopasowania do potrzeb muzyka. Mam teraz o wiele mniej lęku niż na początku, płynącego z pytań typu “Czy to zadziała?”. Pytanie, które obecnie sobie zadaję to “Jak?”, które zakłada, że potrafię sobie poradzić z wyzwaniem. Czuję, że cały ten lęk jest już daleko za mną. Dotarłem do miejsca, gdzie odczuwam przede wszystkim ciekawość.

Następnym marzeniem jest przekazanie części wiedzy moim synom, aby sami doświadczyli wytwarzania czegoś i mogli czerpać z tego przyjemność. Na razie jednak są tak mali – niespełna dwuletni – że większą przyjemność sprawia im niszczenie niż tworzenie.

Wytwarzam głównie instrumenty europejskie z czasów średniowiecza, renesansu i baroku, obejmujące różne rodzaje skrzypiec, viole da gamba, rebeki i inne. Tego typu instrumenty mają zupełnie inne brzmienie niż to, do którego przyzwyczailiśmy się słuchając współczesnych orkiestr. Są one wyposażone prawie wyłącznie w struny zrobione ze zwierzęcych jelit i mają specyficzne brzmienie, które określiłbym jako “mniej skoncentrowane”. W dzisiejszych czasach króluje przede wszystkim brzmienie głośne. W przeszłości jednak to rezonans miał chyba większe znaczenie.

Zdjęcia: Piotr Piszczatowski

Rzadko pracuję nad jednym instrumentem naraz. Zawsze mam na warsztacie cztery lub pięć różnych instrumentów. Mogę oszacować mniej więcej, że czas na wykonanie prostszych instrumentów, np. skrzypiec średniowiecznych to kilka tygodni. Konstrukcja większych, bardziej skomplikowanych instrumentów dekorowanych zabiera kilka miesięcy. Ale wolę pracować nad kilkoma instrumentami jednocześnie. Dzięki temu, kiedy zmęczy mnie przyglądanie się jednemu z nich, mogę przerzucić się na następny i spojrzeć na niego “świeżym okiem” dzięki zmianie scenerii. Zamówienie to prosta sprawa – wystarczy zadzwonić lub napisać, o jaki instrument chodzi. Czy ma to być kopia instrumentu historycznego lub własny pomysł na instrument (mam klientów obu rodzajów).  Po czym uzgadniamy cenę i termin realizacji. Po wpłaceniu zaliczki klient zostaje wpisany na listę projektów. Obecnie czas oczekiwania wynosi średnio sześć miesięcy.

Autorytetem oczywiście był mój mistrz, Marco. Nadal powołuję się na jego opinię i przekaz w wielu sprawach, ale jestem też otwarty na opinie innych twórców, muzyków. Coraz częściej mogę też już bazować na własnych przemyśleniach i doświadczeniu. Sprawia mi teraz przyjemność badanie zachowanych historycznych instrumentów (również w formie rysunków technicznych) i próba odtworzenia procesu myślowego oryginalnego twórcy. Stanowi to materiał do eksperymentów lutniczych, które przeprowadzam, jeśli czas pozwala.

Coś, co bardzo podoba mi się w muzyce dawnej, to właśnie żywa współpraca i partnerstwo pomiędzy muzykami a lutnikami. Po stronie muzyków występuje płaszczyzna społeczna obca wielu innym rodzajom muzyki. Ludzie schodzą się po to, aby wspólnie grać, dzielić się doświadczeniem I być razem. Wirtuozeria jest mniej w cenie niż współpraca nad tworzeniem czegoś pięknego. Wielu lutników wywodzących się z tej tradycji to osoby bardzo otwarte, dzielące się informacjami na temat technik, eksperymentów i porażek. Wychodzą z założenia, że tworzenie piękna jest naszym wspólnym celem.

Terminując u mistrza brałem czynny udział w konstrukcji ponad stu instrumentów. Odkąd zacząłem pracować samodzielnie, wykonałem ich prawie pięćdziesiąt. Zamierzam urządzić imprezę z okazji wykonania pięćdziesiątego instrumentu. Może uda mi się namówić znajomych muzyków na mały koncert z udziałem instrumentu nr 50!

W początkach nauki zdarzało mi się wiele śmiesznych sytuacji, głównie polegających na niewłaściwym wykorzystaniu jakiegoś narzędzia. To wszystko było jedną wielką przygodą, bo cały czas podróżowałem w stronę celu, którego nigdy wcześniej nie osiągnąłem. Większość obecnych zabawnych sytuacji zdarza mi się w podróży na różne targi instrumentów dawnych. Czasami to dziwne uczucie być turystą, który jednocześnie jest w pracy.

Są takie dni, kiedy mam dość drewna i chciałbym, aby samo się potrafiło wyrzeźbić, ale przecież coś, co zawsze przynosi radość nie istnieje – no, może czekolada! Zawsze są też momenty, kiedy pozytywnie zaskakuje mnie to, co zrobiłem, bo zrobiłem to lepiej niż przypuszczałem. Wracam wtedy do domu z uczuciem wielkiej satysfakcji. Słuchanie, jak muzycy grają na moich instrumentach również jest źródłem niesamowitej satysfakcji. Mogę wtedy do siebie powiedzieć: „O to mi chodziło!”  i zapominam o drewnie, które nie chciało mnie słuchać.

 

Kontakt

Matthew Farley
 Kraków
+48 792 818 531

www.earlymusicinstruments.com
Early Music Instruments.com on Facebook
Matthew Farley on Google+

Tomasz Czypul

Urodził się 18 grudnia 1983 roku. Muzyka jest jego pasją od najmłodszych lat. W wieku 7 lat zaczął występować z Zespołem Muzyki Dawnej „EUTERPE” Młodzieżowego Domu Kultury w Gdyni pod kierownictwem swojej matki, Barbary Czypul. Jako nastolatek podglądał pracę swojego ojca, Jerzego Czypula, który zapoczątkował budowę replik instrumentów dawnych w Polsce, zaczynając od budowy chrotty. W wieku 19 lat, po śmierci ojca przejął rekonstrukcje instrumentów dawnych, zaczynając od budowy rebecu, który zdobył uznanie za wykonanie i walory brzmieniowe. Tym samym Tomasz Czypul stał się najmłodszym budowniczym replik instrumentów w Polsce. Przez wiele lat, uczestnicząc w zespołach muzyki dawnej, warsztatach i festiwalach, rozwijał swoją wiedzę na temat instrumentarium historycznego. Jego instrumenty znajdują się na wyposażeniu zespołów amatorskich i profesjonalnych w całej Polsce.

W 2007 roku zespół Muzyki Średniowiecznej „EUTERPE”, dla którego wykonał blisko 12 instrumentów, otrzymał nagrodę za instrumentarium historyczne, przyznaną przez Jury powołane przez Zarząd Kaliskiego Stowarzyszenia Edukacji Kulturalnej Dzieci i Młodzieży „Schola Cantorum” w porozumieniu z Ministerstwem Edukacji Narodowej. W 2009 roku jego instrumenty zostały wystawione w Muzeum Ziemi Kaliskiej. W 2012 roku zespół jego matki, dla którego wykonał instrumentarium, otrzymał dwie Złote Harfy Eola i Grand Prix na XXXIV OGÓLNOPOLSKIM FESTIWALU ZESPOŁÓW MUZYKI DAWNEJ „SCHOLA CANTORUM” Kalisz 2012.

Oprócz rekonstrukcji Tomasz Czypul zajmuje się również naprawą i serwisowaniem fletów prostych. Stawia sobie za cel budowę jak najwierniejszych kopii dawnych instrumentów z zachowaniem ówczesnych technik. Obecnie pracuje nad instrumentem lira organizzata.

Instrumenty, jakie dotąd wykonał, to: portatyw, liry korbowe, średniowieczne liry korbowe – model „symphonie”, tubmaryny, citole, rebeki, fidele altowe i sopranowe, strakharpa, cymbały, moraharpy, viole, dudy średniowieczne, harfy, organistrum

Akcesoria: pulpity barokowe, statywy fletowe, statywy do cymbałów, futerały, smyczki

Kontakt:

Tomasz Czypul
Medira Instrumenty Historyczne
Podlaska 7/3
81-325 Gdynia
tel.796786936
e-mail: brovarius@gmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/MEDIRAinstruments